Rolexencyclopedie

Hieronder volgen de referentienummers per model:

Air-King
4365, 4925, 5500, 5501, 5506, 5520, 6500, 6552, 7784,
14000, 14000M, 14010, 14010M, 114200, 114210, 114234

Air-King-Date
5700, 5701

Bubble Back
1858, 2704, 2725, 2760, 2764, 2768, 2940, 3042, 3064, 3065,

3130, 3131, 3133, 3134, 3135, 3159, 3353, 3372, 3458, 3496,

3536, 3548, 3595, 3599, 3696, 3716, 3772, 3794, 4362, 4392,

4467, 4643, 4777, 4846, 4857, 4984, 4961, 5006, 5009, 5010,

5011, 5015, 5018, 5028, 5029, 5050, 5054, 5055, 5084, 5284,

6011, 6015, 6022, 6029, 6050, 6075, 6084, 6085, 6092, 6098,

6102, 6105, 6106, 6108, 6206, 6298, 6334, 6352

Datejust
1600, 1601, 1603, 1607, 1625, 1630, 6305, 6518, 6604,
6605, 6827, 16013, 16014, 16018, 16030, 16078, 16200,
16203, 16220, 16233, 16234, 16238, 16248, 16263, 16364,
116135, 116138, 116139, 116185, 116188, 116189, 116199,
116200, 116201, 116203, 116208, 116231, 116233, 116234,
116238, 116243, 116244, 116261, 116263, 116264, 116285

Datejust II
116300, 116333, 116334

Datejust Medium
6824, 6827, 68158, 68159, 68238, 68240, 68243, 68246, 68248,
68258, 68266, 68268, 68273, 68274, 68278, 68279, 68286, 68288,
68289, 77080, 77014, 77438,77518, 78240, 78243, 78246, 78248,
78266, 78273, 78274, 78278, 78279, 78286, 78288, 81158, 81159,
81208, 81209, 81298, 81299, 81308, 81318, 81319, 81338, 81339,
178158, 178159, 178238, 178239, 178240, 178241, 178243, 178245,
178246, 178248, 178269, 178271, 178274, 178275, 178278, 178279,
178286, 178288, 178313, 178341, 178343, 178344,178383, 178384

Day Date
1803, 1804, 1806, 1807, 6511, 6611, 18026, 18028, 18029, 18038,
18039, 18046, 18049, 18078, 18079, 18206, 18208, 18238,
18239, 18248, 18249, 18296, 18308, 18338, 18346, 18348,
18349, 18366, 18368, 18378, 18388, 18389, 18946, 18948,
18956, 18958, 118205, 118206, 118208, 118209, 118235,
118238, 118239, 118296, 118338, 118339, 118346, 118348,
118366, 118388, 118389, 118398, 118399

Day Date II
218206, 218235, 218238, 218239, 218348, 218349, 218398, 218399

Daytona
6239, 6240, 6241, 6239, 62,40, 6241, 6262, 6263, 6264, 6265,
6240, 6241, 16518, 16519, 16520, 16523, 16528, 16568, 116505,
116509, 116515. 116518, 116519, 116520, 116523, 116528, 116568,
116589, 116598, 116599

Explorer
1016, 1038, 5500, 5501, 5504, 6098, 6150, 6298, 6305,
6350, 6610, 14270, 114270, 214270

Explorer II
1655, 16550, 16570, 216570

GMT-Master
1675, 6542, 16700, 16713, 16750, 16753, 16758

GMT-Master II
16710, 16713, 16718, 16760, 116710, 116713, 116718, 116758,
116759

Milgauss
1019, 6541, 116400

Oyster Perpetual
1002, 1004, 1005, 1006, 1007, 1008, 1010, 1014, 1018,
1023, 1024,1025, 1030, 1038, 1500, 1501, 1565, 5500,
6085, 6103, 6177, 6202, 6284, 6518, 6532, 6546, 6548,
6549, 6551, 6552, 6556, 6564, 6565, 6567, 6569, 6580,
6582, 6584, 6590, 6605, 6623, 6634, 14203, 14203M,
14208, 14208M, 14233, 14238, 116000, 116034, 177200,
177210, 177234

Oyster Perpetual Date
1500, 1501, 1503, 1505, 1530, 1550, 1560, 1603, 1625, 5075,
6075, 6335, 6518, 6534, 6605, 6627, 15000, 15010, 15037,
15038, 15053, 15200, 15203, 15210, 15223, 15238, 15505,
115200, 115210, 115234

Oyster Perpetual Lady
6718, 6719, 6723, 6724, 67180, 67183, 67188, 67193, 67194,
67197, 67198, 67230, 67233, 67243, 76030, 76080, 76094,
76180, 76183, 76188, 76193, 76198, 76243, 77518, 176200,
176210, 176234

Oyster Perpetual Lady Date
6516, 6517, 6519, 6916, 6917, 6919, 69160, 69163, 69173,
69190, 69240, 79160, 79190, 79240

Oyster Perpetual Lady Datejust
6916, 6917, 6927, 69068, 69069, 69078, 69079, 69088, 69089,
69126, 69128, 69136, 69138, 69139, 69158, 69159, 69163, 69166,
69168, 69173, 69174, 69178, 69179, 68188, 69198, 69238, 69258,
69268, 69278, 69279, 69288, 69298, 69299, 69308, 69318, 69359,
79068, 79078, 79079, 79088, 79089, 79126, 79136, 79138, 79158,
79159, 79163, 79166, 79168, 79173, 79174, 79178, 79179, 79238,
79288, 80298, 80299, 80309, 80315, 80318, 80319, 80328,
80329, 80359, 179136, 179138, 179158, 179159, 179160, 179161,
179165, 179166, 179168, 179171, 179173, 179175, 179178, 179179,
179239, 179298, 179313, 179368, 179459

Oysterquarz Datejust
17000, 17013, 17014

Oysterquarz Day-Date
19018, 19019, 19028, 19048, 19049, 19149

Sea-Dweller/Deepsea
1665, 16600, 16660, 116660

Submariner
5508, 5512, 5513, 5514, 5517, 6200, 6204, 6205, 6536,
6538, 6538A, 14060, 14060M, 114060

Submariner Date
1680, 16800, 168000, 16610, 16610LV, 16613, 16618, 16803,
16808, 116610, 116613, 116618, 116619

Turn-O-Graph
1625, 6202, 6309, 6609, 16250, 16253, 16268, 16263, 16264,
116261, 116263, 116264

Yacht Master
16622, 16623, 16628, 68623, 68628, 69623, 69628, 168622,
168623, 168628, 169622, 169623, 169628, 116622

Yacht Master II
116681, 116688, 116689

Sky-Dweller
326935, 326938, 326939

Hieronder volgen de introductiejaren van de belangrijkste Rolex modellen:

1926 Oyster Case
1927 Serial Number On Oyster Case
1931 Oyster Perpetual
1938 Bubble Back
1938 Oyster Bracelet
1945 Jubilee Bracelet
1945 Datejust
1950 Mercedes Hand
1953 Submariner 100m / 330ft
1953 Turn-O-Graph
1953 Explorer
1954 GMT-Master
1954 Submariner 200m / 660ft
1954 Cyclop On Crystal
1954 Ladys Oyster Perpetual
1956 Day-Date
1956 President Bracelet
1959 Submariner gets Crown Guards and 40mm Case
1960 Deep Sea Special (Diving Record 10.916 m)
1961 Oyster Cosmograph
1962 Cosmograph Daytona
1967 Sea-Dweller
1969 Submariner Date
1969 Submariner Date 18 k YG
1971 Explorer II
1972 Hacking Movement
1974 Sapphire Crystal
1976 Oysterquartz
1977 Quick Set Date Feature
1978 Sea-Dweller 4000
1979 Submariner 300m / 1000ft with Sapphire Crystal
1983 GMT-Master II
1983 Submariner Rolesor
1988 Cosmograph Daytona (Zenith Movement)
1992 Yachtmaster
1994 Yachtmaster Lady & Medium
2000 Cosmograph Daytona With Inhouse Movement
2001 Laser Etched Hologram In Crystal
2003 “Green” Submariner Date
2004 Serial Number On The Inner Bezel
2004 New TOG
2004 New Datejust Case
2005 New GMT-Master YG (Cal. 3186)
2006 New GMT-Master Rolesor (Cal. 3186)
2007 New GMT-Master SS and WG (Cal. 3186)
2007 Caliber 3131
2007 Caliber 4160
2007 Yacht-Master II (YG & WG)
2007 New Milgauss in SS
2007 New Air-King in SS
2007 Submariner with COSC
2008 Sea-Dweller Deepsea2008 Day-Date II
2008 Oyster Perpetual 36mm
2008 RG Daytona
2008 Caliber 3156
2008 Submariner Date New Case YG
2009 Datejust II Rolesor & SS
2009 Submariner Date New Case Rolesor
2010 Explorer 39mm
2010 Submariner Date New Case SS
2011 Explorer II 42mm
2011 Yacht-Master II Rolesor
2011 RG Black Bezel Datona
2011 Caliber 3187
2012 Sky-Dweller
2012 Caliber 9001
2012 Submariner New Case
2012 Deepsea Challenge Prototype
2013 SS GMT-Master blue/black bezel
2013 SS Yacht-Machster II
2013 Platin Daytona
2013 “Stella Dial” Day-Date

De referentie- en serienummers staan bij Rolex tussen de aanzet van de band. Tot in de 60er jaren stond bij veel modellen aan de binnenkant van de achterzijde van de kast het kwartaal van het productiejaar, bijvoorbeeld ‘IV 62’.

In het jaar 1954, na de miljoen gepasseerd te zijn, werd de benummering teruggezet en vanaf 1987, na de 10 miljoen, werden er letters in combinatie met de serienummers gebruikt.

Codes van de sluitingen:

1976 A* 1988 M* 2000 AB
1977 B 1989 N* 2001 DE
1978 C* 1990 O 2002 DT
1979 D 1991 P 2003 AD
1980 E 1992 Q* 2004 CL
1981 F 1993 R 2005 MA
1982 G 1994 S 2006 OP
1983 H* 1995 T of W 2007 EO
1984 I* 1996 V
1985 J* 1997 Z
1986 K* 1998 Z of W
1987 L* 1999 X

Rolex Landcodes:

10=Switzerland; 012=Switzerland; 013=Switzerland; 014=Switzerland; 015=Switzerland; 017=Switzerland; 021=Switzerland; 022=Switzerland; 023=Switzerland; 024=Switzerland; 025=Switzerland; 026=Switzerland; 028=Switzerland; 032=Switzerland; 033=Switzerland; 036=Liechtenstein; 037=Switzerland; 039=Switzerland; 044=Switzerland; 045=Switzerland; 061=Switzerland; 062=Switzerland; 100=Germany; 110=France; 112=France; 113=France; 119=France (COMEX); 120=Austria; 121=Austria; 122=Austria; 123=Austria; 124=Austria; 125=Austria; 126=Austria; 127=Austria; 128=Austria; 130=Belgium/Luxemburg; 133=Netherlands; 134=Netherlands; 135=Netherlands; 136=Netherlands; 137=Netherlands; 138=Netherlands; 150=Spain; 160=Great Britain; 170=Italy; 181=Italy; 200=Greece; 204=Italy; 201=Malta; 202=Turkey; 205=Cyprus; 207=Corfu; 208=Greece; 210=Portugal; 212=Portugal; 213=Portugal; 215=Portugal; 216=Portugal; 217=Portugal; 218=Portugal; 226=Denmark; 228=Denmark; 231=Denmark; 233=Denmark; 235=Denmark; 237=Iceland; 241=Norway; 242=Norway; 246=Sweden; 265=Sweden; 267=Sweden; 268=Sweden; 270=Sweden; 271=Sweden; 273=Sweden; 283=Finnland; 284=Norway; 286=Finnland; 291=Finnland; 298=Finnland; 311=Poland; 312=Poland; 317=Bulgaria; 318=Slovakia; 320=Czech Republic; 321=Czech Republic; 322=Hungary; 323=Slovenia; 325=Serbia Montenegro; 330=Russia; 381=Turkey; 400=Hong Kong; 402=Guam; 408=Seoul; 410=Japan; 413=Korea; 430=Singapore/Brunai/Indonesia; 431=Malaysia/Thailand; 440=Taiwan; 500=India ; 501=India; 507=India; 505=Pakistan; 513=Kathmandu; 514=Bangladesh; 526=Bahrain; 527=Middle East; 529=Saudi Arabia; 531=Saudi Arabia; 532=Saudi Arabia; 533=Kuwait; 535=Katar; 536=Abu Dhabi; 537=Dubai; 538=Oman; 539=Oman; 542=Iran; 548=Israel; 551=Yemen; 573=India; 605=Tunisia; 612=Egypt; 634=Congo; 668=Kenya; 680=South Afrika; 700=Canada; 710=USA; 720=Mexico; 722=Mexico; 733=Honduras; 737=Costa Rica; 741=Bahamas; 742=Bermuda; 752=Jamaica; 756=Dominican Republic; 757=Caribbean Islands; 758=Virgin Islands; 759=Turks Islands; 760=Barbados; 761=Netherlands Antilles/Aruba; 762=Aruba; 764=Guadeloupe; 765=Antigua; 766=Saint Martin; 767=Cayman Islands; 768=Panama; 770=Venezuela; 780=Brazil; 781=Chile; 786=Bolivia; 790=Argentina; 810=Australia/New Zealand; 818=Philippines; 828=Taiwan; 838=China; 842=New Zealand; 871=Hawaii; 872=Alaska; 874=Hong Kong; 873=Guam; 888=Hong Kong; 900=Japan; 902=AAFES, Germany; 906=Natex Retail, German NATO Airbase; 907=Rheindalen, German NATO Headquarter;

Dit artikel gaat over de Double Red Sea-Dweller’s die tussen 1967 en 1969 zijn gemaakt (serienummers tussen 1.7 en 2.2 miljoen). Er zijn wijzerplaten met een lijn in rood en andere wijzerplaten met twee lijnen in rood zonder het getal ‘2000’. De initiële wijzerplaat is in het rood, mogelijk gedrukt op een witte achtergrond en beide lijnen hebben hetzelfde formaat font (lettertype). Een paar horloges van deze versie hebben een verkleurde wijzerplaat waardoor de rode letters meer roze of wit zijn geworden. Het kroontje is duidelijk afgetekend maar de ‘O’ onder de vijf punten is duidelijk zichtbaar. De meeste versies van dit model hebben ‘patent pending’ op de achterkant van de kast staan.

VERSIE 1

VERSIE 2
De tweede versie van de wijzerplaat komt voor in ongeveer 1.7 miljoen kasten. Het onderscheidende karakter van deze wijzerplaat is de wijze waarop de tekst gedrukt is. Over het algemeen is deze direct op de wijzerplaat aangebracht in een heldere kleur rood. Het font op de tweede regel is kleiner. Een enkele keer is de wijzerplaat verkleurd in matzwart, licht bruin of chocolade, welke ook wel de ‘chocolate dial’ wordt genoemd. De uitsteeksels van de kroon zijn vervormd en de ‘O’ daaronder is praktisch afwezig.

VERSIE 3

Deze versie komt niet veel voor. De rode print op de wijzerplaat lijkt sterk op deze van versie 2 maar het kroontje is duidelijk gedrukt en heeft een platte onderkant, lijkend op deze van versie 1. De ‘D’ in Sea-Dweller staat in een lijn met de ‘R’ in submariner 2000. In versie 2 staat de ‘D’ in een lijn met de ‘I’ van submariner 2000. De print van versie 3 is vergelijkbaar met deze van 2 maar de ruimte tussen de dieptemarkeringen is verschillend en het kroontje verschilt ook.

VERSIE 4

De finale versie van de wijzerplaat was gemaakt voor algemene productie en is de meest voorkomende wijzerplaat. De rode print is helder maar niet zwaar en wanneer men er door een loep naar kijkt lijkt hij opgebouwd te zijn uit stippels. Het font van de bovenste rode regel is significant groter dan deze van de tweede regel. Het kroontje is groot, de vijf uitsteeksels zijn duidelijk afgebeeld en de ‘O’ onderaan het kroontje is vrij groot.

VERSIE 5

Dit is een gangbare versie van deze wijzerplaat. Het kroontje is identiek aan deze van versie 2. De bovenste twee regels zijn in rood. De dieptemarkeringen ‘ft’ en ‘m’ zijn in italics en het belangrijkste is dat de markeringen luminova bevatten.

VERSIE 6

Dit is witte Sea-Dweller wijzerplaat met de markeringen in luminova en rode print over het woord ‘SEA-DWELLER’.

VERSIE 7

Jaap Bakker

Jacques Ernest Jean Piccard werd geboren op 28 juli 1922 (1922-2008) in Brussel. Zijn vader Auguste was een bekende wetenschapper die Uranium 235, door hem ook wel Actinuran genoemd, ontdekt heeft.

In oktober 1927 was hij aanwezig op de vijfde Solvay internationale conferentie over elektronen en fotonen in Brussel. Op bovenstaande foto staat Auguste linksboven, Marie Curie zit in het midden en rechts vooraan zit Albert Einstein. Op de bijeenkomst werd gediscussieerd over de Quantum Theorie van Einstein.

Auguste raakte geïnteresseerd in de ballonvaart als een manier om kosmische straling in de bovenste atmosfeer te bestuderen. Met zijn experimenten heeft hij een deel van de Relativiteitstheorie van Einstein bewezen. In 1931 behaalde Auguste een recordhoogte van 50.000 feet in een ballon met de eerste drukcabine, hiermee werd hij de eerste persoon die de stratosfeer bereikte en weer veilig terugkwam.

Met de ervaringen die Auguste met de ballon had opgedaan begon hij een vaartuig te ontwikkelen dat zou kunnen afdalen in het water. De wetten van buoyancy (drijfvermogen) golden ook hiervoor dus er werd een systeem gemaakt waarbij een lichter dan water brandstof vrijgelaten werd uit een externe tank die zich vervolgens vulde met zeewater. Dit gaf voldoende negatieve buoyancy om af te dalen en voor het opstijgen werd het zeewater gedumpt.

Jacques Piccard begon in 1943 met het studeren van Economie aan de universiteit van Geneve maar hij onderbrak zijn studie om zich aan te melden bij het Franse Eerste leger. Na de oorlog begon hij zich steeds meer bezig te houden met de werkzaamheden van zijn vader. In 1948 werd een eerste werkbare versie van het vaartuig, genaamd bathyscape, gemaakt met geld van een Belgische wetenschappelijke stichting. Er werd met succes een onbemande afdaling gemaakt tot 4.600 feet maar het vaartuig raakte beschadigd bij terugkeer in woeste baren. In 1953 werd er een tweede versie gebouwd voor de Franse Marine. De stad Trieste (I) bestelde in 1954 een derde versie waarmee een recorddiepte werd bereikt van 10.335 feet bij het Italiaanse eiland Ponza in de Middellandse Zee.

In 1956 legde Jacques Piccard contact met de US Navy. Hij werd uitgenodigd om met het vaartuig, nu Trieste genaamd, naar San Diego te komen om samen te werken met wetenschappers die de biologische en akoestische eigenschappen van diepe ‘scattering’ (verstrooiing) lagen onderzochten. Het bleek dat dit gebieden waren waar de geluidsreflectie verschilde op verschillende dieptes en in wisselende licht condities. Twee jaar later kocht de Navy de Trieste en werd Piccard aangetrokken als consultant.  De Navy zag ook de waarde van de Trieste om in te zetten bij duikbootongelukken en het redden van de bemanning. In de eerste 17 maanden maakte de Trieste 22 duiken waarbij drie diepterecords werden gebroken.

In de vroege ochtend van 23 januari 1960 stapten Jacques Piccard en Lt. Don Walsh, een duikboot officier, aan boord van de Trieste in de ruige zee bij Guam. Dit was het begin van een afdaling naar de op 36.000 feet diepte gelegen Challenger Deep kloof in de Mariana Trog.

De Trieste had geen apparatuur bij zich en het was ook niet de bedoeling om experimenten te doen. De missie was puur bedoeld om te bewijzen dat deze diepte bereikt kon worden. De afdaling verliep probleemloos totdat Piccard en Walsh op 30.000 feet diepte luid gekraak hoorden. De duik werd wel voortgezet en uiteindelijk landden ze op een diepte van 35.800 feet in een tabaksbruine prut. Walsh beschreef de ervaring als ‘being in a big bowl of milk’. Op de bodem zagen zij een platvis en een nieuwe garnalensoort. Marine biologen hebben later hun waarnemingen in twijfel getrokken omdat volgens hen geen vis een druk van 17.000 psi op deze diepte kon overleven. Nadat Piccard scheuren had gezien in de ruiten van de Trieste besloot hij na 20 minuten de terugreis aan te vangen en zonder problemen kwamen Piccard en Walsh weer aan de oppervlakte.

De missie trok wereldwijd de aandacht en Jacques Piccard heeft later het boek ‘Seven Miles Down’ geschreven in samenwerking met Robert Deitz, een bekende geoloog die mee had geholpen met de planning van de missie.

Afb.: Jacques Piccard en Lt. Don Walsh ontvingen van president Eisenhower een onderscheiding vanwege hun heldendaad in de Mariana Trog

Rolex had voor de afdaling in de Mariana Trog een speciaal horloge ontworpen, de Deep Sea Special, die aan de buitenkant van de Trieste bevestigd zat. Na terugkeer uit de Trog bleek dat de Rolex een druk van 17.000 psi zonder enig probleem doorstaan had.
Voor Rolex was dit het zoveelste bewijs dat haar horloges onder de meest extreme omstandigheden op de seconde gelijk bleven lopen en dat zij gedragen konden worden in alle uithoeken van de aarde.

Jaap Bakker

Panerai heeft een fascinerende en kleurrijke geschiedenis die is verweven met de historie van Rolex en eveneens met die van de Koninklijke Italiaanse Marine, de Duitse Kampfschwimmer’s en het Egyptische leger. Vele denken dat Rolex en Panerai als verre neven zijn maar in werkelijkheid zijn ze veel meer als broers.

In 1860 opende Giovanni Panerai (1825-1897) een horloge winkel in Florence (I) waar zakhorloges van hoge kwaliteit verkocht werden.

In 1864 startte Guido Panerai & Figlio in Florence. Zij waren gespecialiseerd in mechanieken en het ontwerpen en produceren van hoogwaardige apparatuur voor de Italiaanse Marine. Uit dit bedrijf zou uiteindelijk Officine Panerai ontstaan.

In het begin van de 20^ste eeuw ontstond Orologeria Svizzera wat veel meer deed dan het verkopen van horloges. Zij verkochten gereedschappen en accessoires voor precisie werk en hadden eveneens een reparatie afdeling voor horloges en klokken wat leidde tot de eerste school voor uurwerkmakers in Florence.

In 1915 ontwikkelde en patenteerde Guido Panerai een proces waarmee lichtgevende markers gemaakt konden worden voor de apparatuur van de Italiaanse Marine. De naam die hij er aan gaf was Radiomir.

Het is aannemelijk dat Guido Panerai geen idee had dat zijn Radiomir extreem gevaarlijk en zeer giftig was omdat het gebaseerd was op Radium wat een van de meest radioactieve chemische elementen is die er bestaan.

In het periodiek systeem der elementen heeft Radium atoomnummer 88 en zijn symbool is Ra. Radium is meer dan een miljoen keer meer radioactief dan dezelfde massa Uranium en het heeft een halfwaardetijd van 1602 jaar.

Guido Panerai zag als groot voordeel van Radium dat het geen externe bron van energie nodig heeft om licht te kunnen geven.

‘ Nothing in life is to be feared, it is only to be understood. Now is the time to understand more, so we may fear less ‘- Marie Curie (1867-1934)

Radium was ontdekt door de beroemde Nobelprijs winnende natuur- en scheikundige Marie Curie, samen met haar echtgenoot Pierre Curie. Marie Curie ontdekte niet alleen radioactiviteit maar gaf het ook de naam. Madame Curie, in 1867 geboren in Polen, was de eerste wetenschapper die twee verschillende Nobelprijzen won.

Marie vertrok in 1891, op 24 jarige leeftijd, naar Parijs om te gaan studeren aan de Universiteit van Parijs. Hier behaalde zij haar diploma’s en voerde zij haar wetenschappelijke experimenten uit die de wereld zouden veranderen. Marie was getrouwd met Pierre Curie, een co-laureaat van de Nobelprijs. Haar dochter Irene Joliot-Curie en haar schoonzoon Frederic Joliot waren beide ook Nobelprijs winnaars. De conversatie bij het kerstdiner in huize Curie ging zeer waarschijnlijk niet alleen over het weer!

Marie Curie ontdekte twee elementen van het periodiek systeem, radium en polonium. De laatste vernoemde zij naar haar geboorteland Polen.

Zij was een pionier op het gebied van de stralingstherapie waarbij radioactieve isotopen gebruikt werden om kankercellen te doden. Marie en haar echtgenoot ontdekten in 1898 radium in pitchblende (pitchblende, ook wel uraniniet genoemd, is een mineraal dat hoofdzakelijk bestaat uit oxides van het element uranium, UO2 en UO3. Het is de hoofdbron voor uranium. Het mineraal is zwart van kleur, vandaar determ ‘pitch’. Duitse mijnwerkers spraken van ‘blende’ omdat ze geloofden dat het

bestond uit talloze verschillende metalen die door elkaar ‘geblend’ waren. Uit het verval van uranium ontstaat o.a. radium) dat afkomstig was van de regio Noord Bohemen in de voormalige Tsjechische Republiek.

In 1910 isoleerden Curie en Andre-Louis Debierne radium als een puur metaal door een proces van elektrolyse van een zuivere radium chloride oplossing waarbij een lood cathode gebruikt werd en het werd gedestilleerd in een atmosfeer van waterstofgas.

Helaas werd de blootstelling aan radium verantwoordelijk gehouden voor de vroegtijdige dood van Marie Curie.

Het zilverwit kleurige metaal Radium werd gebruikt als zelfvoorzienende bron van licht voor horloges, vliegtuigschakelaars, klokken en de wijzerplaten van velerlei instrumenten. Niemand realiseerde zich dat dit materiaal zeer radioactief en dodelijk was.

Ook Guido Panerai zal zich hier niet van bewust zijn geweest toen hij in 1915 zijn patent aanvroeg voor Radiomir.

Illustratief voor wat dit alles in de praktijk betekende voor het omgaan met radium is een beroemd stuk uit de Amerikaanse geschiedenis, genaamd ‘The Radium Girls’.

The Radium Girls waren een groep vrouwelijke fabrieksarbeiders die vergiftiging met straling aan den lijve ondervonden door het verven van horloge wijzerplaten met lichtgevende, op radium gebaseerde verf in 1917 in Orange, New Jersey. De Girls was verteld dat de verf onschadelijk was. Ondertussen kregen zij dodelijke hoeveelheden binnen doordat zij met hun lippen een puntje maakten van de kamelenharen op hun kwastjes. Zij vonden het materiaal zo leuk dat zij ook hun nagels er mee begonnen te lakken, zich er mee opmaakten en het zelfs op hun tanden smeerden.

Vervolgens lieten zij bij bosjes het leven. Vijf Girls hebben een rechtzaak aangespannen tegen hun werkgever, U.S. Radium Corporation, vanwege het krijgen van een werkgerelateerde aandoening. Na vele jaren en inspanningen hebben ze deze zaak weten te winnen.

Radium werd in die tijd voor van alles en nog wat gebruikt. Ingrediënt in voeding voor de smaak en als bewaarmiddel. Het werd ook toegevoegd aan tandpasta, haargel en het werd zelfs in sommige voedingsmiddelen gestopt vanwege de helende werking.

De eerste horloges die Rolex voor Panerai heeft gemaakt hadden Radiomir Panerai op de wijzerplaat staan en deze radioactieve horloges zijn gemaakt tot 1954. Deze horloges zijn nog steeds hoogst radioactief. Sommige mensen laten zich zand in de ogen strooien doordat de wijzerplaat geen licht meer geeft maar het gevaarlijk radium is er nog steeds. Radium geeft licht door het contact met zinksulfide en op een gegeven moment is alleen de zinksulfide op, niet het radium. Op de Geiger teller is te zien dat er nog steeds sprake is van radioactiviteit.

Ondanks dit hele verhaal zijn de originele Radiomir Panerai horloges een zeer geliefd verzamelaarobject. In de USA worden er bedragen van $ 100.000 en hoger voor betaald (hopelijk inclusief antistralingspak).

Jaap Bakker

Op 7 oktober 1927 zwom Mercedes Gleitze, een jonge stenografe uit Londen, het Kanaal over in 15 uur en 15 minuten van Cap Gris Nez (Fr) naar Dover. Zij was de eerste vrouw die dit ooit gedaan had.

Anderhalve maand later, om precies te zijn op 24 november, stond er op de voorpagina van de Daily Mail een paginagrote advertentie van Rolex (in die tijd kon dit op de voorpagina). In een blok onderaan de pagina werd de heroïsche prestatie van Mercedes beschreven waarbij  benadrukt werd dat haar Rolex Oyster exact de tijd bleef aangeven ‘despite being immersed in water for over ten hours’.

Maar waarom stond er in de advertentie ‘for over ten hours’ terwijl de oversteek 15 uur had geduurd? Jaren later, in 2000, kwam de waarheid naar boven.

Mercedes had een tweede poging ondernomen, op 21 oktober, omdat er na haar eerste oversteek iemand anders een snellere tijd had neergezet. Bij de tweede tocht was Mercedes gedwongen om vlak voor het tien en een half uur punt te stoppen vanwege de koude omstandigheden. Tussen haar twee pogingen had Rolex contact met Mercedes opgenomen om te vragen of zij bij haar onderneming een Rolex wilde meenemen ter promotie en om het nieuwe product te testen. Het ging hierbij om een horloge met een 9 karaat gouden kast die de zwemster aan een ketting om haar nek had hangen bij haar zwemtocht op 21 oktober 1927.

Belangrijkste conclusie van dit verhaal is dat Hans Wilsdorf de geniale ingeving had om iemand die uitgebreid in het nieuws kwam vanwege een bijzondere prestatie te benaderen en een Rolex te geven zodat deze eveneens in de publiciteit kwam. Dit was het startpunt van een eindeloze reeks individuen uit de sport, culturele en wetenschappelijk wereld die het merk Rolex uitdroegen. Wilsdorf bewees niet alleen op het technische vlak maar ook op het gebied van de communicatie en marketing een zeer vooruitziende blik te hebben.

Jaap Bakker

“ World’s record speeds are decided by fractions of a second. Tuning a car for a world mark is therefore a battle against time. To win, you must have a combination of a perfect car, the right course and favorable weather. And I am going to add another requisite-luck, which always plays a large part in such undertakings. By luck I mean what Americans call having the ‘breaks’. Daytona Beach, Florida is the only place I know where it is possible to make world’s land-speed records. The sand packs almost as hard as cement, and there is sufficient length to get up speed. “ – Sir Malcolm Campbell (May 1932)

Afb.: Sir Malcolm Campbell met een Rolex Oyster

Malcolm Campbell werd in 1885 geboren in Chislehurst, Kent, de enige zoon van William Campbell die diamant handelaar was in Hatton Garden. Na op de Uppingham School gezeten te hebben vertrok hij naar Duitsland om zich het vak van diamant handelaar eigen te maken. In Duitsland ontwikkelde hij een interesse in motorfietsen en races. Terug in Engeland werkte hij twee jaar voor Lloyd’s in Londen zonder hiervoor betaald te worden, waarop een jaar volgde waarin hij een Pond per week kreeg.

In de periode van 1906 tot 1908 won hij alledrie de London to Lakes End Trials (motorfiets races). In 1910 begon hij met auto’s te racen op Brooklands. Hij doopte zijn auto Blue Bird, blauw geschilderd, na het zien van het toneelstuk The Blue Bird door Maurice Maeterlinck in het Haymarket Theatre.

In de Eerste Wereldoorlog diende hij in de Queen’s Own Royal West Kent Regiment en bij de RAF.

Sir Malcolm Campbell is beroemd geworden door de vele snelheidsrecords die hij op het land en op het water heeft weten te vestigen maar hij heeft ook met succes gereden in verschillende Grand Prix autoraces. In 1927 en 1928 heeft hij de Grand Prix de Boulogne in Frankrijk gewonnen achter het stuur van een Bugatti T37A.

Een beknopt overzicht van zijn snelheidsrecords op het land ziet er als volgt uit:

–       Hij brak het record voor de eerste maal in 1924 met een snelheid van 146.16 mph (235.22 km/h) op Pendine Sands vlakbij Carmarthen Bay met een 350 pk V12 Sunbeam (nu te zien in het National Motor Museum, Beaulieu). Tussen 1924 en 1935 brak hij 9 snelheidsrecords, 3 op Pendine Sands en 5 op Daytona Beach. Bij de eerste twee records reed hij een Sunbeam.

–       Op 4 februari 1927 brak Campbell het record op Pendine Sands. Hij reed de ‘Flying Kilometre’ (een gemiddelde van 2 pogingen) met een snelheid van 174.883 mph (281.447 km/h) en de ‘Flying Mile’ met 174.224 mph (280.386 km/h). Dit alles in de Napier-Campbell Blue Bird.

–       Op 3 september 1935 behaalde hij zijn laatste snelheidsrecord op land op de Bonneville Salt Flats in Utah. Hij was de eerste persoon die boven de 300 mph reed met een auto, met een gemiddelde van 301.337 mph (484.955 km/h) in twee runs.

Na het land was het water aan de beurt voor Campbell om ook hier te trachten bestaande records te verbreken. Hij ontwikkelde zijn boot Bluebird in het Tilgate Lake, in Tilgate Park, Crawley waar hij hem ook testte op drijfvermogen.

Hij behaalde 4 records op het water, met als hoogste snelheid 141.740 mph (228.108 km/h) in de Bluebird K4. Dit record vestigde hij op 19 augustus 1939 op Coniston Water (UK).

Sir Malcolm Campbell overleed op 31 december 1948 na een reeks hersenbloedingen. Hij was een van de weinige recordhouders op het land die aan een natuurlijke doodsoorzaak overleed. De meeste van zijn tijdgenoten waren gestorven door crashes tijdens hun recordpogingen.

Rolex en Sir Malcolm Campbell hebben altijd nauwe banden gehad. Hieronder volgen een aantal afbeeldingen die dit illustreren.

Afb.: Een advertentie uit 1933 voor de Rolex Oyster die Campbell omhad bij zijn recordpoging. Campbell weigerde dat Rolex hem zou betalen voor het dragen van de Oyster. Meer snelheidsduivels uit die tijd stonden er op hun Rolex zelf te betalen. Toen Chuck Yeager in 1947 als eerste door de geluidsbarrière ging wilde hij de Rolex die hij droeg ook betalen met zijn zwaar verdiende geld.

Afb.: Een Rolex Oyster advertentie uit 1930. De foto is uit 1927 toen Campbell in Pendine Sands (UK) weer een snelheidsrecord op land vestigde. Met zijn Bluebird Napier-Lion, 12 cylinders en 450 pk, reed hij 174.88 mph (279.81 km/h)

Afb.: Sir Malcolm Campbell op Daytona Beach. Duidelijk zichtbaar is de Rolex Oyster die hij over de mouw van zijn race overall draagt. Aan de band van de Bluebird is duidelijk te zien hoe zwaar het rubber het te verduren had op Daytona Beach.

Jaap Bakker

Afb.: Rolex Milgauss ref. 6541

In 1958 bracht Rolex de Milgauss op de markt. Belangrijkste kenmerk van dit horloge was dat het opgewassen was tegen magnetische straling. In bepaalde beroepen die met dergelijke straling te maken hadden was dit horloge een uitkomst om de accuraatheid te blijven garanderen.

Belangrijkste eigenschappen van de ref. 6541 waren:

–       kast diameter: 38 mm

–       kaliber 1066M

–       band: Oyster ref. 6636

–       materiaal: staal

–       kroon: Oyster twinlock ref. 21

–       wijzers: Dauphine

–       op 3, 6 en 9 uur stalen driehoeken met facet

–       secondewijzer: ‘lightning bolt’

–       antimagnetisch < 1000 Gauss

Ref. 6541 is ook gemaakt met een zwarte, draaibare lunette onderverdeeld in 60 units

Van de 1960s tot de 1980s produceerde Rolex de Milgauss ref. 1019, als opvolger van ref. 6541.

Afb.: Rolex Milgauss ref. 1019

De belangrijkste eigenschappen van de ref. 1019 waren:

–       kast diameter: 37 mm

–       kaliber 1580 (rhodium-plated, 26 jewels, straight-line lever escapement, monometallic balance adjusted to 5 positions and temperature, shock absorber, white metal Breguet balance spring, Microstella regulating screws)

–       band: Oyster

–       materiaal: staal

–       soft iron gilt metal anti-magnetic protecting cap forming a Faraday cage

–       wijzerplaat: black over soft iron dial with luminous steel baton indexes, outer minute/seconds divisions, ‘milgauss’ in red

Van de ref. 1019 is ook nog een speciale versie voor het CERN in Geneve gemaakt. Dit horloge had een Rolex USA jubilee band en in de binnenkast stond III.67 gegraveerd wat betekende dat het in het 3^e kwartaal van 1967 geproduceerd is.

Afb.: Rolex Milgauss CERN ref. 1019

Alle prachtige specificaties ten spijt, de Milgauss bleek in de jaren 60 en 70 een praktisch onverkoopbaar horloge. In Nederland werden ze in de 70er jaren aangeboden voor tussen de 1.600 en 1.900 gulden maar zelfs met een reductie bleven ze in de kluizen van de juweliers onderstoffen.

Hoe anders is dit anno 2013! Door de slechte verkopen is de Rolex Milgauss een schaars goed gebleven en iedereen weet wat dit met de prijs doet. Op internet kwam ik een Milgauss uit 1966 tegen die aangeboden wordt voor $ 29.000 en in Nederland betaal je zeker 20.000 euro voor een Milgauss.

Er zijn heel wat mensen die zich nu de haren uit het hoofd trekken dat ze indertijd niet een paar exemplaren van deze Rolex gekocht hebben: een gemiste kans!

Met dank aan Wilfred Muhring, Shop Director Schaap & Citroen Utrecht

Jaap Bakker

Zoals verzamelaars weten bestaan er enkele Rolex modellen met het merkteken van een legeronderdeel op de achterkant van de kast. Bijvoorbeeld de Britse brede pijl (‘broad arrow’) op sommige Submariner modellen uit de jaren 60 en 70.

Echter, in januari 1990 stuurde Rolex een brief naar Italiaanse verzamelaars waaruit bleek dat dergelijke horloges nooit waren gemaakt. Hoe is dit mogelijk?

Het antwoord is dat deze horloges nooit specifiek voor het leger ontworpen zijn maar dat verschillende militaire onderdelen voorzien werden van de op dat moment voor handen zijnde productiemodellen die waren gemodificeerd (bv. met andere wijzers of met andere cijfers op de draai lunette).

Er is altijd een uitzondering op de regel en in dit geval, zoals de brief zegt is dat de: “ Radiomir Panerai in de jaren 40 geproduceerd door onze dealer voor de Italiaanse Marine. Dit horloge was speciaal gemaakt voor de beroemde commando duikers en het was ontworpen en gefabriceerd door bovengenoemde fabrikant. Rolex leverde alleen maar de uurwerken dus er stond geen Rolex op de horloges “. Maar deze zinsnede laat een andere vraag onbeantwoord. In een intentieverklaring, gedateerd in november 1954, tussen G. Panerai & Figlio en S.A. Montres Rolex Geneva staat het volgende: “ Het blijft helder en duidelijk afgesproken dat de waterdichte horloges met de Oyster kasten G. 6152 en G. 6154 (of vergelijkbare modellen) die meer dan vijftien jaar gefabriceerd zijn op aanvraag van en alleen bedoeld voor de firma Panerai, absoluut exclusief zijn voor het bedrijf G. Panerai & Figlio  en niet geleverd kunnen worden aan een derde partij met een Rolex of een ander uurwerk “.

De vraag blijft derhalve of Rolex alleen de kasten heeft geleverd aan Panerai of ook de uurwerken. Wat in ieder geval vaststaat is dat de Radiomir Panerai, tegenwoordig zeer geliefd en gezocht onder liefhebbers en verzamelaars, een van de bouwstenen is geweest waarmee de faam van het merk Rolex opgebouwd is.

Jaap Bakker

Afb.: Radiomir Panerai ref. 3646

Afb.: Binnenkant kast met Oyster Watch Company, Geneva, Swiss

Afb.:  Rolex cal. 618/Type 1 (kenmerk: ‘ROLEX 17 RUBIS’ op de centrale brug)

Afb.: Air Force Brigadier General Charles E. “Chuck” Yeager met een Rolex Submariner ref. 6538

General Yeager werd geboren op 13 februari 1923 in Myra, West Virginia. In 1939 meldde hij zich aan voor het Citizens Military Training Camp in Fort Benjamin

Harrison en vanaf 12 september 1941 maakte hij deel uit van het Army Air Corps. In juli 1942 werd hij aangenomen voor de pilot training van het flying sergeant program en hij ontving in maart 1943 zijn pilot wings en aanstelling als flight officer in Luke Field, Arizona.

Inmiddels was de VS betrokken geraakt bij WO II (vanaf 7 december 1941) en maakte Yeager deel uit van het 363d Fighter Squadron in Tonopah, Nevada, als P-39 pilot. In november 1943 werd hij overgeplaatst naar Leiston, Suffolk (UK) om met P-51 vliegtuigen de strijd aan te gaan met Duitsland. Na een ME-109 en een HE-111K neergehaald te hebben werd hijzelf op zijn 8^ste missie (5 maart 1944) neergeschoten boven bezet Frankrijk.  Dankzij de Maquis (guerrilla-eenheden van het Franse verzet, de Resistance) wist hij veilig te ontkomen naar Spanje. Na terugkomst in de UK in de zomer van 1944 wilde de leiding Yeager niet meer laten vliegen omdat er een risico was dat hij na neergeschoten te worden in de handen van de Gestapo zou vallen en informatie zou loslaten over de Maquis. Yeager was het hier niet mee eens (“ I don’t want to leave my buddies after only eight missions. It just isn’t right. I have a lot of fighting left to do “). Uiteindelijk heeft General Dwight D. Eisenhower zelf hem groen licht gegeven en heeft Yeager nog 56 missies uitgevoerd waarbij hij elf Duitse vliegtuigen heeft neergeschoten.

In 1945 keerde hij terug in de VS en via testprojecten met de P-80 ‘Shooting Star’ en de P-84 ‘Thunderjet’ raakte hij betrokken bij de ontwikkeling van de Bell X-1, het eerste raket aangedreven vliegtuig. De X-1 was gestationeerd op Muroc (tegenwoordig Edwards Air Force Base), California. Vliegbasis Muroc was vernoemd naar het stadje Muroc, opgericht door de gebroeders Corum (Muroc achterstevoren gespeld) in het begin van de 20^e eeuw.

Afb.: Chuck Yeager in 1947 met een Rolex Oyster

Op 14 oktober 1947 was General Yeager de eerste piloot die met de X-1 de geluidsbarrière wist te doorbreken met een snelheid van Mach 1.07 (670 mph). In de twee jaar hierna vloog Yeager nog 33 keer met de X-1 waarbij hij een maximum snelheid wist te bereiken van Mach 1.45 (957 mph) op een hoogte van 70.000 feet.

In december 1953 vloog hij met Bell X-1A Mach 2.44 (1.650 mph), een record dat nog steeds staat voor een vliegtuig met rechte vleugels.

Afb.: General Chuck Yeager in de Bell X-1 op weg naar het doorbreken van de geluidsbarrière (Toevalligerwijs is het staartnummer 6062 wat eveneens het ref. nr. is van een Rolex Moonphase, zie artikel: ‘Rolex ref 6062, de Moonphase’)

Afb.: De ansichtkaart die Chuck Yeager naar Rolex stuurde als dank voor het perfect werkende uurwerk

In zijn hele carrière als piloot heeft General Chuck Yeager altijd Rolex horloges gedragen (Oyster, Submariner, GMT Master II) en onder alle omstandigheden hebben de horloges hem nooit in de steek gelaten.

Zelfs niet bij het volgende zeer ‘hairy moment’ dat Yeager meemaakte op 10 december 1963. Hij vloog met de Lockheed NF-104 op een hoogte van 104.000 feet (bijna 21 mijl) toen de raketmotor dienst weigerde. De hydraulische druk voor het besturingssysteem was weggevallen en zonder de motor was er geen controle meer mogelijk. Yeager trachtte de motor nog aan de praat te krijgen maar deze was geheel verbrand. Het vliegtuig maakte 14 complete ‘flat spins’ op weg naar de woestijn waar Yeager bovenvloog. Pas bij de laatste spin maakte hij gebruik van de schietstoel op een hoogte van 8.500 feet. De stoel sloeg door zijn vizier en hij kreeg hete rocket-lava in zijn gezicht. Door de lava ontbrandde de zuurstof in zijn pressure suit en het gezicht van Yeager was een inferno. Gelukkig wist hij snel de resten van zijn vizier te openen waardoor de vlammen doofden. Na een veilige landing op de grond met zijn parachute realiseerde Yeager zich dat hij door het oog van de naald was gegaan. De rocket-lava had de lijnen van de parachute zodanig aangevreten dat zij bij het opvouwen van de parachute in zijn handen afbraken. Yeager was de eerste piloot die een emergency ejection had moeten maken in een volledig drukpak nodig voor vluchten op dergelijke hoogtes.

General Yeager heeft met 201 types militaire vliegtuigen gevlogen en hij heeft meer dan 14.000 vlieguren, waarvan meer dan 13.000 in gevechtsvliegtuigen. Recentelijk heeft hij gevlogen met de SR-71 Blackbird, F-15, F-16, F-18 en de F-20 Tigershark.

Op 1 maart 1975 beëindigde Yeager zijn actieve carrière bij de US Air Force. Door de jaren heen heeft General Yeager talloze decoraties en onderscheidingen ontvangen, zowel militair als civiel.

Chuck Yeager was getrouwd met Glennis Faye Dickhouse uit Grass Valley, California. Helaas is zij in december 1990 overleden.

Samen hebben zij twee dochters, Sharon en Susan, en twee zonen, Donald en Michael.

Afb.: Advertentie met General Chuck Yeager voor de Rolex GMT Master II

Afb.: Chuck Yeager met een Big Crown Rolex Submariner ref.6538

Jaap Bakker